voordekunst op napnieuws

De gulle gevers: publieksfinanciering

Door Eva de Valk

Kunstenaars moeten zelfredzaam worden, vindt het kabinet-Rutte. Niet de overheid, maar zogenoemde mecenassen moeten kunstenaars in toenemende mate financieel ondersteunen. Wie zijn deze particuliere gevers, wat zijn hun beweegredenen? NAP interviewt iedere week een Gulle Gever.




Amsterdam, 26 jan. -Niet één mecenas, maar een heel netwerk van mecenassen. Dat is wat Roy Cremers (1983) voor ogen staat. Als medewerker van het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK) heeft hij Voordekunst opgezet, een website waarbij particulieren geld kunnen geven aan Amsterdamse kunstprojecten. Op de site staat precies wat ieder project behelst, hoeveel geld daarvoor nodig is, welk aandeel daarvan al binnen is en hoeveel dagen er nog zijn voordat dat bedrag binnen moet zijn. Het AFK, dat jaarlijks 8,5 miljoen euro subsidie krijgt van de gemeente

Voordekunst is op 4 november van start gegaan. Hoe verloopt het project tot nu toe?

“We zijn met zes projecten begonnen. Drie daarvan zijn nu afgesloten: twee haalden 100 procent van de benodigde financiering, de andere 88 procent. Van dat laatste project is een aangepast projectvoorstel gemaakt, waarmee de donateurs akkoord zijn gegaan. Met die drie projecten hebben we 185 donateurs geworven. Gemiddeld geven ze 50 euro persoon, met af en toe een uitschieter naar boven. Tot nu toe verloopt het dus goed.
“Wat we wel merken is dat het veel tijd kost om de projecten onder de aandacht te brengen. We zijn nog aan het aftasten wat wel en niet werkt. Publieksfinanciering is niet voor iedere kunstenaar en ieder project geschikt.”

Wat voor projecten zijn geschikt?

“Kleine, persoonlijke projecten lijken het beste te werken. De meeste donateurs kennen de kunstenaar persoonlijk, het zijn vrienden of vrienden van vrienden. Daardoor hebben ze vertrouwen in het project.

“Het project van Miktor & Molf wist bijvoorbeeld binnen 16 dagen de benodigde 4.500 euro binnen te halen, doordat zij hun project effectief wisten te promoten via sociale media als Facebook en Twitter. Zij bereikten zo 55 donateurs. Nu kunnen zij een betonnen sculptuur realiseren op het NDSM-terrein, waar performances van skaters zullen plaatsvinden.

Projecten die eerst werden ondersteund door het AFK moeten nu door particulieren worden gefinancierd. Waarom zouden zij dat doen?

“Wij ondersteunen projecten nooit volledig, meestal voor vijftig procent. Dat deden we al en dat blijft zo. De rest moeten kunstenaars zelf organiseren, bijvoorbeeld door andere fondsen aan te schrijven, eigen inkomsten te genereren of sponsoring. Voordekunst is een extra hulpmiddel bij het zoeken naar eigen inkomsten die de kunstenaars sowieso al moeten regelen.
“We hebben nog geen uitgebreid onderzoek gedaan naar de motieven van de donateurs. Tot nu toe lijken het vooral bekenden te zijn van de kunstenaars. De Amerikaanse website Kickstarter is vergelijkbaar met Voordekunst. Ook zij signaleren dat kleine, persoonlijke projecten het aantrekkelijkst zijn voor donateurs. Dan kan je de kunstenaar ontmoeten en echt een verschil maken. Je moet het de kunstenaar gunnen.”

Dus de kunstenaar moet sympathiek zijn?

“Bij voorkeur wel, ja.”

Het AFK bepaalt welke projecten mogen deelnemen. Is er niet pas echt sprake van ‘toegankelijk, democratisch en transparant’ financieringssysteem als het publiek zelf kan bepalen welke projecten mogen deelnemen?

“Wij hebben er bewust voor gekozen om zelf de selectie van de projecten te maken. Dat is mede ingegeven door de ervaringen van Sellaband, een initiatief dat zich richtte op publieksfinanciering van de muziekscene maar inmiddels failliet is. Zij zijn begonnen met een volledig open website, maar zij hebben ons dringend geadviseerd om dat niet te doen. Als je op een site komt waar duizend projecten op staan, ook een heleboel slechte, kan dat afschrikken. Je moet er als donateur van op aan kunnen dat het project goed is. Daar zorgen wij voor.”

Wanneer is Voordekunst geslaagd?

“We hebben geen harde doelen gesteld. Tot eind 2011 hebben we nog subsidie om de site in de lucht te houden en te promoten. We hopen dat er daarna een landelijk platform komt voor kunstdonaties. Daarover zijn we nu aan het praten met andere fondsen. Kunstenaars, kunstinstellingen, fondsen en ook politici zoals Carolien Gehrels zijn enthousiast over Voordekunst. Maar het is nog te vroeg om te zeggen of het echt aanslaat bij het grote publiek.”